ΠΟΤΕ ΕΧΕΙ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΕΙ ΜΙΑ ΧΩΡΑ;

ΠΟΤΕ ΕΧΕΙ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΕΙ ΜΙΑ ΧΩΡΑ;

Συχνά όπως σε ένα νοικοκυριό, όταν βρεθεί σε οικονομική δυστοκία, γενικά αποπληρωμής των εξόδων του σπιτικού του, σαν υπεύθυνος του νοικοκυριού ο πατέρας συνήθως απευθύνεται σε τρόπους δανεισμού για να εξισορροπήσει το ισοζύγιο Εσόδων – Εξόδων του νοικokυριού.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και σε ένα κράτος. Την θέση του πατέρα, έχει η κυβέρνηση του κράτους, η οποία φέρει και σημαντικό μερίδιο ευθύνης, για την δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται μια χώρα ( επίσης σε αυτήν την περίπτωση ένα επίσης σημαντικό ρόλο παίζουν και οι οίκοι αξιολόγησης, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω ).

Όταν τα έσοδα μιας χώρας είναι λιγότερα από τα έξοδα, τότε η κυβέρνηση της απόφασίζει να δανειστεί χρήματα. Το υπάρχον έλλειμα στον Προϋπολογισμό καλύπτεται με δανεισμούς από την ελεύθερη αγορά. Η αύξηση των δανεισμών, όμως, μπορεί να δημιουργήσει στη διάρκεια μεγάλα προβλήματα.

Όπως όταν ένας ιδιώτης θέλει να δανειστεί από κάποια τράπεζα, εξετάζεται η δυνατότητα αποπληρωμής του δανείου από μέρους του, έτσι και στα διάφορα κράτη, στην περίπτωση δανεισμού, παίζει μεγάλο ρόλο η αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας του.

Για να αποφευχθούν χρεοκοπίες, υπάρχουν οίκοι αξιολόγησης, οι οποίοι μετρούν και αξιολογούν τη φερεγγυότητα και την πιστοληπτική ικανότητα κάθε χώρας.

 Οι σημαντικότεροι οίκοι αξιολόγησης είναι :

• Standart & Poor’s
• Mondy’s
• Fitch

Που στον χώρο τους ονομάζονται “The big three”, γιατί έχουν κυριαρχήσει στις αγορές.

 Οίκοι αξιολόγησης δίνουν ¨ανεξάρτητες¨ αξιολογήσεις για την πιθανότητα αποτυχίας των επιχειρήσεων, των κρατών, των οικονομικών οργάνων. Αξιολογούν την πιθανότητα να επιστρέψουν, οι συγκεκριμένοι φορείς, τα χρήματα που δανείστηκαν. Το αποτέλεσμα αυτής της αξιολόγησης εμφανίζεται σαν ένας βαθμός, το ονομαζόμενο "Rating” ( εκτίμηση ). Οι αποφάσεις των οίκων αξιολόγησης έχουν μεγάλη επίδραση στη διαθεσιμότητα για δανεισμό και στο ύψος των επιτοκίων. Στην ουσία αποφασίζουν ποιος δανεισμός θα έχει επιτυχία και ποιος όχι. Έτσι τι δικό τους μερίδιο ευθύνης είναι πολύ σημαντικό.

 Η πιστοληπτική ικανότητα λοιπόν μιας χώρας, εκφράζεται από μία αξιολόγηση των οίκων αξιολόγησης, οι οποίοι βαθμολογούν την ικανότητα της χώρας να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις των δανείων της.

Αυτοί οι οίκοι χρησιμοποιούν διάφορους πίνακες αξιολόγησης όπου κυριαρχούν διάφορα σύμβολα με την δική τους σημασία.

΄Ενα πρδγμ, θα μας κάνει εμφανές, γιατί διάφορες χώρες δανείζονται με διαφορετικό επιτόκιο από τις ελεύθερες αγορές.

Η Γερμανία παίρνει από τους διεθνούς οίκους αξιολόγησης σχεδόν πάντα τους υψηλότερους βαθμούς για την αξιοπιστία της ως δανειολήπτης. Αυτός είναι και ο λόγος που το γερμανικό κράτος δανείζεται με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο από άλλες χώρες.

Ένα δεύτερο πρδγμ. Είναι η Ιαπωνία, της οποίας η οικονομία θεωρούνταν ως η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο, το 2002 υποβαθμίστηκε κατά την αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας από την βαθμίδα ΑΑΑ ( Μέγιστη ασφάλεια ) σε ΑΑ ( Υψηλή Ποιότητα ), με αποτέλεσμα όταν η Ιαπωνία ήθελε να δανειστεί , έπρεπε να πληρώσει ένα αρκετά μεγαλύτερο τόκο.

Η κακή αξιολόγηση ενεργοποιεί υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης και είναι προφανές ότι κάποιοι αποκομίζουν κέρδη από τη δύσκολη κατάσταση που προκαλούν……

Μια χρεοκοπία μπορεί να είναι ¨προβλέψιμη¨;

Υπάρχουν προειδοποιητικές ενδείξεις μιας χρεοκοπίας;

 Ναι, υπάρχουνε τέτοιου είδους ενδείξεις :

•   Η καθαρή περιουσία μιας χώρας ( από την οποία έχουν αφαιρεθεί τα χρέη )
•   Οι ¨επιβαρύνσεις από τους τόκους¨ ( αύξηση των τόκων για τα δάνεια που έχει πάρει ένα κράτος )
•   Το ¨δημόσιο χρέος¨
•              Η ¨αξιολόγηση¨ των οίκων ( η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας από τους οίκους αξιολόγησης είναι μια ένδειξη για οικονομικά προβλήματα σε μια χώρα )
•              Το ¨επιτόκιο των δημόσιων δανείων¨ ( χώρες οι οποίες δεν έχουν μεγάλη φερεγγυότητα ή κρύβουν μεγάλο οικονομικό ρίσκο, πρέπει να πληρώσουν περισσότερους τόκους για τα δάνειά τους. Κάτι σαν ¨πρίμ¨ επικινδυνότητας ).
•       Η ¨ανάπτυξη¨ ( μια μεγάλη οικονομική ανάπτυξη προστατεύει από τη χρεοκοπία ).
•    Οι ¨δείκτες χρέους¨ ( το μέγεθος του χρέους και το ποσό των μικρών και σε σύντομο χρονικό διάστημα δανεισμών, είναι σημαντικές ενδείξεις ).

•               Τα ¨αποθέματα των εκδοτικών τραπεζών¨ ( πληροφορίες για το χρονικό διάστημα που μια χώρα μπορεί να κάνει εισαγωγές ).

•                Το ¨έλλειμμα εμπορίου στο εξωτερικό¨

           ( αρνητικό πρόσημο μιας χώρας στις ξένες αγορές ).

ΜΕΤΡΑ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ

 Όταν μια χώρα απειλείται με χρεοκοπία, οφείλει να λάβει κάποια μέτρα για την αποφυγή αυτού του κινδύνου.

 Τι μπορεί να κάνει :

•     Να μειώσει τα δημόσια έξοδα ( π.χ. κοινωνικές παροχές και επιδοτήσεις )

•                Να αυξήσει ή να εισάγει νέους φόρους.

•               Μείωση χρεών μέσω πληθωρισμού

          ( π.χ. αν αυξηθούν οι μισθοί à μεγαλώνει η  κατανάλωσηà συγκεντρώνονται περισσότεροι φόροι )

•               Υποτίμηση Νομίσματος ( προκαλούμε αύξηση ζήτησης των προϊόντων μας σε ξένες αγορές. Δυστυχώς αυτό το εργαλείο δεν το έχει πλέον η χώρα μας μετά την νομισματική ενοποίηση των χωρών της Ευρώπης (€)).
•   Να δανείζει χρήματα ( εκδίδοντας κρατικά ομόλογα )

•  Παραγωγή χρημάτων ( μόνο σε συνεργασία με τις κεντρικές εκδοτικές τράπεζες, που τυπώνουν χρήματα για να αγοράσουν κρατικά ομόλογα ).

ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΜΙΑΣ ΧΩΡΑΣ

 Κι ενώ είναι εύκολα να κατανοήσουμε ότι μια Τράπεζα ή μια επιχειρήση δηλώνει πτώχευση, δεν είναι καθόλου εύκολο να καταλάβουμε ότι μια χώρα μπορεί να δηλώσει πτώχευση.

Πότε μπορεί να χρεοκοπήσει μια Χώρα;

 ·  Όταν αδυνατεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις της, όταν δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις πληρωμές των κρατικών ομολόγων και των τόκων τους.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΜΙΑΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ

• Η υπερχρέωση ενός κράτους ( οι λόγοι ήτανε χαμένοι πόλεμοι ή κακοδιαχείριση στη διάρκεια της οποίας για πολλά χρόνια ήταν περισσότερα τα έξοδα από τα έσοδα. Αυτό οδηγούσε σε νέους δανεισμούς στο εσωτερικό και στο εξωτερικό )

• Η πολιτική άρνηση, σε μια αλλαγή καθεστώτος ή σε μια επανάσταση, να αναλάβει τα χρέη της προηγούμενης κυβέρνησης ( μερικές νέες κυβερνήσεις, μετά από εκλογές ή επαναστάσεις, αμφισβητούσαν τα δάνεια που πάρθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση και σταματούσαν τις πληρωμές. Πρδγμ. : Μη πληρωμή των χρεών της Γαλλίας μετά την Γαλλική Επανάσταση. Η μη πληρωμή των χρεών της τσαρικής Ρωσίας από την σοβιετική κυβέρνηση το 1917 ).

• Η διάλυση μιας Χώρας ( όταν πάψει να υπάρχει ένα κράτος, πηγαίνουν τα χρέη του στα κράτη που θα προκύψουν ).

 Άμεσα επηρεάζονται από μια χρεοκοπία, οι πιστωτές της χώρας, η οικονομία και οι πολίτες.

 Οι πιστωτές χάνουν όλα τους τα χρήματα ( συν τους τόκους ) που έδωσαν στη χώρα για να πάρουν κρατικά ομόλογα. Στα πλαίσια διεθνών διαπραγματεύσεων ( Συμφωνία Λονδίνου 1953 ), μπορεί να χαριστεί ένα μέρος των χρεών ή να γίνει  του χρέους, αφού παραιτηθούν από τις περισσότερες απαιτήσεις. Οι πιστωτές στην περίπτωση της Αργεντινής, μετά την χρεοκοπία της χώρας, αναγκάστηκαν να παραιτηθούν από το 75% των απαιτήσεων τους.

 ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΠΤΩΧΕΥΣΗΣ

Όταν μια χώρα δηλώσει ότι χρεοκόπησε, αποδεσμεύεται από τις οικονομικές της υποχρεώσεις. Αυτό οδηγεί σε μια ελάφρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, αφου δεν πρέπει να πληρώσουν πλέον χρέη και τόκους.

Φυσικά μετά από μια χρεοκοπία, δεν μπορεί αυτή η χώρα να πάρει πλέον δάνεια. Αυτό έχει επιπτώσεις και στις περιουσίες των πολιτών οι οποίες υποτιμούνται δραστικά. Εκτός αυτού μπορούν να μειωθούν ή να εξαλειφθούν εντελώς οι κοινωνικές παροχές.

Οι επιπτώσεις για την οικονομία είναι ακόμα πιο σοβαρές.

•       Κρίση τραπεζών ( επηρεάζει την ρευστότητά τους ).
•   Οικονομική κρίση ( η εγχώρια ζήτηση μειώνεται, οι ξένοι επενδυτές αποσύρουν τα κεφάλαιατους, η παραγωγή καταρρέει και όλα αυτά έχουν και σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας )
•  Νομισματική κρίση ( το εγχώριο νόμισμα υποτιμάται ).